Τα Καρπολάχανα

                          

Μη βιάζεσθε να κάνετε υποθέσεις και να βγάλετε συμπεράσματα περί τού  τι θα επακολουθήσει. Στην ιστορία μας υπάρχει αρχή, μέση και τέλος,  και θα φανεί στη συνέχεια περί τίνος πρόκειται. Και το λέμε από τώρα, το τέλος θα είναι «αίσιον» . Το γραπτό αυτό, έχει συνέπεια και γάρμπος,  περιμένετε και θα δείτε, είναι προβλέψιμο, σε αντίθεση με  ότι  συμβαίνει σήμερα, σ’ αυτόν τον έρμο τον τόπο,  που  όλα είναι απρόβλεπτα και ρευστά, τόσο απρόβλεπτα που κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά  αν θα μείνουμε στο Ευρώ ή θα ξαναγυρίσουμε στη δραχμή, και κανείς απ’ αυτούς με ντοκτορά από τις  Λόντρες και τα Παρίσια δεν μπορεί να κάνει κάποια πρόβλεψη, όλοι είναι στην αναμονή για το άγνωστο μέλλον.

Όλοι   περπατούν  στα τυφλά, κι’ εμείς οι υπόλοιποι  πανικοβλημένοι  βλέπουμε τους εκπροσώπους μας στη Βουλή,  να προσπαθούν να  αποφύγουν τις δημόσιες παρουσίες τους και την αυξανόμενη οργή μας. Άρχισαν να μιλούν για τη μακαρίτισσα τη δραχμή  αλλά  κανείς δεν ξέρει  τι θα γίνει μετά, και  ανησυχούν οι μη έχοντες, γιατί  οι «άλλοι»  οι κατέχοντες, όσα Ευρώ «έφαγαν»  τα βόλεψαν σε σίγουρο μέρος. Λέμε όμως για τη δραχμή που εμείς την ξεχάσαμε, αλλά ευτυχώς εκεί παραπέρα στα. . .  Αραβικά Εμιράτα  την έχουν τη δραχμή εθνικό τους νόμισμα , και στη γλώσσα τους την  ονομάζουν Ντ’ρχάμ. Τώρα  θα ρωτήσει κάποιος, αν ξαναγυρίσουμε στη δραχμή θάχουμε κέρδος, ή όσα Ευρά βάλαμε  στις Τράπεζες και στα μπαούλα θα γίνουν όπως είχαν καταντήσει τα παλιά  χαρτονομίσματα οι  λεγόμενοι «Γκοτζιαμάνηδες» εκείνα  που τα κρατούσαν στα  σεντούκια οι παππούδες «γιατί καμνιάφουρα δε ξιέρ’ς τί  γιένιτι . . .bουρεί  να γυρίσ’ν τα πράγματα κι.. .  .», και ως εδώ καλά,  και  νομίζω ότι έγιναν  κατανοητές οι οικονομικές μας . .  . .αναλύσεις, αλλά  για τα καρπολάχανα γενικά  είπαμε να γράψουμε και μας προέκυψαν νομισματικά προβλήματα και. .. ισοτιμίες, τι να κάνουμε όμως, σήμερα δεν υπάρχει Έλληνας  που να μην ανησυχεί για το αύριο, αλλά όσο και να ανησυχούμε όλοι μας, μάλλον θα μείνουμε με τις ανησυχίες, γιατί μας πήρε ο κατήφορος και ίσιωμα δε φαίνεται πουθενά. Ερχόμαστε λοιπόν στο θέμα χωρίς  να υποσχόμαστε ότι θα μείνουμε και αποκλειστικά σ’ αυτό και λέμε αυτό που όλοι γνωρίζουν ότι το καρπολάχανο αποτελεί τροφή, για τον άνθρωπο από σαλάτα, μέχρι τουρσί,  λαχανοντολμάδες, και λαχανόρυζο, με χοιρινό και με άλλα κρέατα και ποιος ξέρει σε άλλους λαούς μπορεί να έχουν κι’ άλλους συνδυασμούς, είναι ένα λαχανικό χειμωνιάτικο που αντέχει και δε χαλάει, νόστιμο και φτηνό, και κατά τη γνώμη μου είναι η σαλάτα του φτωχού, γιατί ευδοκιμεί παντού, αλλά στο χωριό μου το Νεοχώρι ήρθε μόνο κατά τις αρχές του  εικοστού  αιώνα από μια νύφη Παλιχουρνιά, τη μακαρίτισσα τη θεια  Σμαράγδα (1870-1941). Και το περίεργο είναι ότι ενώ οι συγχωριανοί μας έβλεπαν τους Παλιχουρνούς να φέρνουν και να πουλούν καρπολάχανα στο χωριό μας, κανείς δεν αποφάσιζε να φυτέψει στους μπαχτσέδες αυτό το είδος και εξακολουθούσαν να ξοδεύουν το Νεοχωρίτικο. . . συνάλλαγμα και να αυξάνουν θετικά το . . .  ισοζύγιο πληρωμών του γειτονικού μας χωριού. Η γιαγιά Σμαράγδα όμως από το γένος  Σελιάχα, που ήρθε νύφη στο χωριό μας από το Παλιοχώρι ως σύζυγος του μακαρίτη μπάρμπα  Στέργιου Δαβίλλα, έφερε φυτά  και τα φύτεψε στον μπαχτσέ, εκεί δίπλα από το σπίτι του Βουζονίκου, κάτω από την αιωνόβια «Μουdρουνιά, η οποία Μουdρουνιά( και είναι μπολιασμένη αγκορνιτσιά που κάνει κάτι μεγάλα περίεργα αχλάδια τα εις τον τόπον μας καλούμενα «Μουdρούνια» ),  σας πληροφορώ ότι προϋπήρχε της γιαγιάς Σμαράγδας και σώζεται μέχρι σήμερα. Αλλά για την εν λόγω Μουdρουνιά, έχουμε κάτι σοβαρό, το οποίο θα παρουσιάσουμε στο μέλλον.  Συνεχίζουμε λοιπόν και,      η γιαγιά μας η Χαρίκλεια, αν και πολύ μικρότερη, είχε σχέσεις με τη θεια Σμαράγδα, είδε τα λάχανα και ζήτησε μερικά φυτά τα οποία  φύτεψε στον μπαχτσέ το δικό της έξω από το χωριό στο «Μέραβο». Μαθεύτηκε το γεγονός στο χωριό και όλοι  σχολίαζαν κoρoϊδευτικά  τη γιαγιά μας  για την πρωτοβουλία της στην  «Εισαγωγή και Εξάπλωση Νέων Καλλιεργειών», ναι, ναι,  έτσι θα το ονόμαζαν σήμερα, και μερικοί θα επωφελούνταν  να εισπράξουν επιδοτήσεις δηλώνοντας πολλαπλάσια στρέμματα, και πραγματικά, πρωτοπόρος η γιαγιά μας, γιατί είπαμε πως τότε,  επικρατούσε η άποψη ότι , τα  «λάχανα»  όπως τα λέμε στο χωριό, «μόνο στο Παλιοχώρι γίνονται» πάει και τελείωσε. Πάντως η γιαγιά μας η Χαρίκλεια το είχε παράπονο που την κορόιδευαν «μι πιργιλούσαν που δε θα γιεν’ τα λάχανα», μα, «στέκα κι να δγεις, γίνκαν κατ’ λαχανάρις θηρίις κι πιρνούσαν στου Μέραβου κι τάγλιπαν π’ τουν bλουκό, κι’  πρώτ’ χρουνιά έφκιασάμι τουρσιού μι τα θκα μας. . . ».

Η πρωτοπορία λοιπόν της  Παλιχουρνιάς γιαγιάς Σμαράγδας και η τόλμη της δικιάς μας της γιαγιάς, έφεραν τα καρπολάχανα στο Νεοχώρι Χαλκιδικής. Έτσι μερικοί άρχισαν να τα καλλιεργούν, σε πείσμα των ειδικών του χωριού και για να μην τα πολυλογούμε, σε μερικά χρόνια, το χωριό μας  είχε αυτάρκεια σ’ αυτό το λαχανικό και το διπλανό Παλιοχώρι έχασε μια αγορά αρκετά μεγάλη, μια αγορά που την άνοιξε και τη διατηρούσε  εξαιτίας του πείσματος και της επιμονής των δικών μας, που επέμεναν ότι στο Νεοχώρι λάχανα  «δε γιένdι» αλλά δίπλα  «παραγιένdαν», τι να πεις  η πρόοδος και οι νέες μέθοδοι  προχωρούν και διαδίδονται πολύ αργά και το φταίξιμο είναι μόνο στα μυαλά των ανθρώπων. Έφκιανε λοιπόν τουρσί  η γιαγιά μας η Χαρίκλεια και μας έδινε κι’ εμάς. Έτσι λοιπόν ήρθαν τα καρπολάχανα στο χωριό, και  χόρτασε ο κόσμος λαχανοντολμάδες και τουρσί, και μέσα στο λάχανο που το μισοέκοβαν στα τέσσερα και τόβαζαν στην αλμύρα (στο γάρο) , όποιοι μπορούσαν να παν προς τη θάλασσα, έριχναν και καμπόσα  κρίταμα, που το νοστίμιζαν το λάχανο, αλλά το κρίταμο για όσους το γνωρίζουν και μπορούν να το μαζέψουν, ζεματισμένο και  κατάλληλα  φκιασμένο, είναι ένας εξαίσιος μεζές,  κι’ όποιος αμφιβάλλει ας ψάξει κι’ ας ρωτήσει. Άλλωστε στη Σαλονίκη Εγνατίας δε θυμούμαι πόσο, μετά την Αριστοτέλους θαρρείς, δεξιά πηγαίνοντας για το Βαρδάρη σε μια στοά, υπάρχει  ένα μικροσκοπικό ταβερνάκι με την ονομασία «Τα Κρίταμα», με κύριο ουζομεζέ, το ομώνυμο  θαλασσινό βοτάνι. (Ξεφύγαμε λίγο έ; . . .αλλά το Κρίταμο αξίζει να το μάθετε και να το δοκιμάσετε). Το λάχανο  το τρώγαμε  σαλάτα και μαγειρεμένο, αλλά  τρώγονταν και σκέτο τουρσί ως «κύριο πιάτο», με κόκκινο πιπέρι και λίγο λάδι, και βίρα  τα . . . . όρθια τσίπουρα  απ’ τους μπαρμπάδες στα μπακάλικα.) Και  το ζουμί όμως  μέσα στο οποίο ωρίμαζε το καρπολάχανο, η αρμιά, (η σωστή προφορά, α ρ μ ι ά, με το –ι- μισό και γρήγορο,  και όχι αρμ ν ιά. .  .έτσι;),  κι’ αυτό το ζουμί τόπιναν, και μάλιστα σε όλα τα γύρω χωριά, ήταν διαδεδομένη η ήπια θαυματουργή του ιδιότητα να ξεμεθάει τους μεθυσμένους, και λέω ή π ι α (1) γιατί για τις βαριές περιπτώσεις  έβαζαν  στουμπηγμένα κρεμμύδια (ξερά βέβαια), και τάβαζαν εκεί στη μικρή περιοχή του μεθυσμένου, ο οποίος  όταν ξεμεθούσε  μύριζε. . . κάτι μεταξύ . . . στιφάδου και. . . αρμυρού μπακαλιάρου .  . .!!! (και μη χειρότερα, κι’ όποιος δεν το είδε αυτό δεν καταλαβαίνει, αλλά και πού να το δει;).  Τώρα, χαρά στην υπομονή σας που φτάσατε την ανάγνωση μέχρις εδώ και σας βλέπω να αναρωτιέστε για το πού  θα καταλήξουμε, αλλά ,νά, όπου νάναι τελειώνουμε, άλλωστε το είπαμε κι’ άλλη φορά, όποιος τα διαβάζει αυτά  σίγουρα δουλειά δεν έχει, και  αντί να τρώει την ώρα του γκρινιάζοντας εδώ με κάτι τέτοια άνοστα, καλά θα έκανε να πάει να σκάψει τον μπαχτσέ, γιατί  με τα χρόνια που έρχονται,  ο μπαχτσές θα χρειαστεί.

Εδώ λοιπόν σ’ αυτό το σημείο, θα δέσουμε το όλο θέμα με την προηγούμενη πολυλογία και θα φανεί τι θέλουμε να πούμε, λίγη υπομονή και τελειώνουμε.

Εδώ στο σπίτι που μένουμε λοιπόν και λίγο παραπίσω, δίπλα στο εθνικό ποτάμι της Ξάνθης τον Κόσσυνθο, και το είπανε έτσι οι αρχαίοι μας γιατί  μοιάζει με γυναικεία κοτσίδα, εκεί λοιπόν που το χώμα είναι πολύ γόνιμο, από σάπια φύλλα και κλαδιά, έσκαψα μερικά τετραγωνικά, και έσπειρα σπανάκια, ρόκα και κατά το τέλος Αυγούστου  φύτεψα και καμπόσα καρπολάχανα, μερικά μπρόκολα και λίγα  κουνουπίδια, γνωρίζοντας ότι θα αργήσουν να γίνουν αλλά είπα, δεν πειράζει, θα τα φάμε λίγο όψιμα.  Νερό υπάρχει, μεγάλωσαν όλα προόδεψαν και ως . . . παραγωγός  τα χάρηκα όλα, τι  μαρούλια, τι σπανάκια και  ρόκα, και τα καρπολάχανα και τα κουνουπίδια  μόλις πριν από λίγες μέρες άρχισαν να τυλίγονται, να στρογγυλεύουν, μόλις φάνηκαν να ξεχωρίζουν. Όλα πήγαιναν καλά  και στις καθημερινές επισκέψεις τα μετρούσα και τα ξαναμετρούσα  όλα, υπερήφανος για την παραγωγή και τη συμβολή μου στην . .  .Εθνική Οικονομία, και μάλιστα έταξα και σε καναδυό γείτονες  από ένα κεφάλι λάχανο. Έλειψα όμως  μερικές μέρες και με το που επιστρέψαμε στο σπίτι η πρώτη δουλειά ήταν να επισκεφθώ τον μπαχτσέ. Μόλις πήγα και είδα την καταστροφή, απογοητεύθηκα και δεν μπορούσα να εξηγήσω το φαινόμενο. Σχεδόν όλα τα καρπολάχανα και τα κουνουπίδια ήταν φαγωμένα μέχρι το κοτσάνι και μόνο μερικά σε μια άκρη στέκονταν. Έψαξα για πατημασιές για «αdίρες» αλλά δε βρήκα τίποτα, είδα όμως κακαρέντζες που δεν ήταν ούτε από γίδα ούτε από πρόβατα, και τι νάθελαν εκεί αφού στο μέρος δεν πατάει τίποτα. Έτσι το συμπέρασμα βγήκε εύκολα, οι κακαρέντζες ήταν από λαγό σίγουρα,  γιατί από τέτοια, κάτι ξέρουμε.  . .Και δεν πείραξε ο λαγός ούτε τα μαρούλια ούτε τη ρόκα, τη ρόκα μάλλον γιατί κάπως καίει. Έφυγα απογοητευμένος και κάπως στενοχωρημένος με τη ζημία , και σκέφτηκα πόση στενοχώρια δοκιμάζει ένας παραγωγός που βλέπει τη σοδειά του να καταστρέφεται, μια σοδειά από την οποία περιμένει να ζήσει, αφού η αποκλειστική  βιοποριστική του απασχόληση είναι η γεωργία.   

Σήμερα όμως το μεσημέρι   και με λιακάδα,  ξαναπήγα στον μπαχτσέ και με μεγάλη προσοχή πλησίασα οπότε  είδα, και τι είδα. . .  Είδα ένα ερωτευμένο ζευγάρι λαγών, να κυνηγιέται ανάμεσα   στα μαρούλια και στα αφάγωτα λάχανα,  να τρων στα πεταχτά  τα φύλα, και κάθε τόσο  να σταματούν, όχι για να ξαποστάσουν ή να . . . καθαρίσουν τα δόντια τους, αλλά για να επιδοθούν στην ωραιότερη απασχόληση,  αυτήν της διαιώνισης του είδους τους, για να το πούμε έτσι κάπως  πολιτισμένα, αλλά αυτό πρώτη φορά το έβλεπα και για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερες λεπτομέρειες, η κάθε «ανάβαση!! » μπορεί να μην κρατούσε παραπάνω από μερικά δευτερόλεπτα, σε συχνότητα όμως ήταν. .  .μην τα ρωτάς. . .και γενικώς άμα πούμε να κάνουμε συγκρίσεις, είμαστε καμένοι από χέρι, γιατί μάλλον ως είδος και μάλιστα μπροστά στους λαγούς, ως φύλον ισχυρόν.  . . (τρομάρα μας), «είμιστι για του λάκκου. .  .» Έτσι λοιπόν φάνηκε καθαρά και καθαρότερα δεν μπορούσε να γίνει, φάνηκε η αιτία της εξαφάνισης της «παραγωγής», οπότε εκεί επί τόπου, πάρθηκε  η γενναία    απόφαση,  τα εναπομείναντα   λάχανα και λοιπά,  να αφεθούν όπως είναι, στο. . . βωμό του έρωτος, ως ελάχιστο  . . . .γαμήλιο δώρο στο ζευγάρι των φιλοξενουμένων  λαγών, αν και η εν λόγω απόφαση, ζημιώνει κάπως  την. .  .Εθνική Οικονομία και μειώνει την Πρωτογενή Παραγωγή κατά πώς λένε οι  οικονομολόγοι. Μπροστά στον έρωτα των λαγών όμως , χαλάλι τα καρπολάχανα και τα λοιπά  .. . . Μάζεψα καμπόση ρόκα  για καναδυό σαλάτες, πήρα και τα μισά μαρούλια  και αποχώρησα, και τις συγκρίσεις στις επιδόσεις του αιωνίου «σπορ» τις αφήνω για μια άλλη φορά, τις αφήνω  για να διατυπωθούν «κατόπιν ωρίμου σκέψεως»   και να τις αναπτύξω με τον ερχομό της άνοιξης, τότε που τέλος πάντων κάπως επέρχεται ένα σχετικό «ξεμάργωμα» στα πάντα . . . .  Λές;;;!!!

Κι’ αυτά λοιπόν, με τα καρπολάχανα ξεκινήσαμε και άλλο συμπέρασμα βγήκε και ίσως να πουν κάποιοι ότι σκαλίζουμε πράγματα . . . ξεχασμένα και ότι φυτρώνουμε εκεί που δεν. . . κλπ κλπ. Αλλά αυτή είναι η  πραγματικότητα,  κι’ ο καθένας ιδίως με την ηλικία του, την  εποχή και τη λογική του, και μην ακούς που λεν μερικοί. . . «ιγώ καημένι..  . .» και τ’ ακούς αυτά και  λες από μέσα σου  για να μην τον κακοκαρδίσεις και μπορεί να είναι και φίλος, λές «ισύ καημένι. . . κι τί να σι πω.. . .»  αλλά εδώ  τέλος, κι’ όποιος έχει κάτι να πει, να το πει «με τρόπο» , είπαμε . . .

Οφείλουμε και μια διευκρίνιση  για την υπογραμμισμένη λέξη «ήπια»    (ήπιος , ήπια , ήπιο) και λέμε ότι μόνο  ο πρώην πρωθυπουργός μας ο κύριος Σημίτης «σκότωνε»  τη λέξη και έλεγε . . . «Ήπχια ανάπτυξη . . .»                                       Βαγγέλης Μαυροδής  25/11/2011      Ξάνθη Παλιά Πόλη